Nước Sốt Được Làm Từ Gì? Thành Phần Trong Các Loại Nước Sốt

Nước sốt là một hỗn hợp chất lỏng hoặc bán lỏng được sử dụng phổ biến trong chế biến và trình bày món ăn. Với khả năng làm tăng hương vị, độ ẩm và màu sắc, nước sốt đóng vai trò quan trọng trong nghệ thuật ẩm thực của nhiều nền văn hóa.

Tùy vào từng món ăn và phong cách nấu nướng, nước sốt có thể được dùng để chấm, rưới trực tiếp lên thực phẩm, hoặc nấu cùng nguyên liệu chính. Thành phần của nước sốt rất đa dạng, từ những nguyên liệu đơn giản như muối, đường, giấm, cho đến các nguyên liệu phức tạp như nước dùng, thảo mộc, gia vị lên men. Nếu bạn quan tâm nước sốt được làm từ gì, những thành phần cụ thể trong những loại nước sốt phổ biến, hãy cùng Đức Phát tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Thành phần cơ bản trong các loại nước sốt

Chất nền

Chất nền là phần quan trọng nhất trong công thức của hầu hết các loại nước sốt. Đây là thành phần quyết định kết cấu, độ đậm nhạt và mang lại chiều sâu vị giác cho sốt. Một trong những chất nền phổ biến nhất là nước dùng, bao gồm nước hầm từ xương động vật (bò, gà, heo) hoặc rau củ (cà rốt, hành tây, cần tây) giúp bổ sung vị umami tự nhiên và độ ngọt thanh.

Ngoài ra, dầu thực vật như dầu olive, dầu mè, dầu hạt cải cũng thường được dùng để làm chất nền trong các loại sốt kiểu Âu và Á, giúp tạo độ bóng và vị béo mượt. Đối với các loại sốt kem (cream sauce), kem tươi hoặc sữa là nền chính, mang lại kết cấu béo ngậy, phù hợp với các món pasta, thịt trắng. Cuối cùng, giấm (giấm táo, giấm gạo) và nước cốt chanh đóng vai trò quan trọng trong các loại sốt có vị chua dịu như vinaigrette hoặc sốt salad, giúp làm tươi vị và cân bằng dầu mỡ trong món ăn.

Chất tạo độ sệt

Để đạt được kết cấu mong muốn, nhiều loại nước sốt cần có sự hỗ trợ từ các chất tạo độ sệt. Phổ biến nhất là các loại tinh bột như bột mì, bột ngô và bột gạo. Bột được hòa tan trong nước lạnh rồi khuấy vào sốt khi đang nấu để tạo độ sánh tự nhiên mà không làm thay đổi hương vị.

Bơ cũng là một thành phần vừa tạo độ sệt vừa tăng hương vị béo và độ bóng mượt; thuật đánh bơ lạnh vào sốt nóng giúp nước sốt đạt độ sánh hoàn hảo. Một số công thức còn dùng đường caramen, không chỉ tạo độ sánh mà còn bổ sung màu sắc nâu hấp dẫn và vị ngọt nhẹ cho các loại sốt như sốt thịt nướng hoặc sốt chấm kiểu châu Á.

Thành phần tạo hương vị

Thành phần tạo hương vị là yếu tố giúp nước sốt trở nên hấp dẫn và đặc trưng. Muối và đường là hai thành phần cơ bản nhất để cân bằng vị mặn, ngọt và làm nổi bật các nguyên liệu khác. Ngoài ra, các loại gia vị khô như tiêu đen, ớt bột, hạt đem lại độ cay, hương thơm và tạo chiều sâu cho nước sốt. Ở những công thức cầu kỳ hơn, người ta còn sử dụng thảo mộc tươi như rau mùi, húng quế, oregano để bổ sung hương thơm tự nhiên và làm tăng giá trị cảm quan của món ăn.

Nguyên liệu đặc trưng

Bên cạnh các thành phần nền tảng, mỗi loại nước sốt thường có một hoặc vài nguyên liệu đặc trưng giúp định hình cá tính riêng. Chẳng hạn, cà chua là nguyên liệu chính trong các loại sốt cà chua, tạo màu đỏ đẹp mắt cùng vị ngọt chua hài hòa.

Trong khi đó, đậu nành lên men là linh hồn của các loại nước tương và nước mắm, mang lại vị umami đậm đà đặc trưng của ẩm thực châu Á. Tỏi, hành tây và gừng là những nguyên liệu không thể thiếu trong rất nhiều loại sốt, từ Âu sang Á, giúp tăng độ thơm nồng, vị ngọt tự nhiên và tạo cảm giác ấm áp cho món ăn.

Các loại phô mai như Parmesan, Cheddar, Gruyère đóng vai trò cốt lõi trong các loại sốt phô mai, mang đến độ béo ngậy, mặn mà và hương vị sâu sắc rất phù hợp với các món Âu.

Thành phần phổ biến trong một số loại nước sốt thông dụng

Sốt cà chua 

Sốt cà chua là một trong những loại nước sốt cơ bản và phổ biến nhất trong ẩm thực toàn cầu, đặc biệt trong các món ăn Ý, Mỹ và nhiều món Á Âu. Thành phần chính của sốt cà chua là cà chua chín đỏ giàu lycopene và tạo màu sắc hấp dẫn. Cà chua thường được nấu chín hoặc xay nhuyễn để làm nền, kết hợp với dầu olive để tạo độ béo và bóng đẹp.

Kết hợp cùng tỏi, hành tây là những nguyên liệu giúp sốt có chiều sâu về hương vị, mang lại sự ngọt dịu tự nhiên khi được phi thơm. Muối, tiêu đen giúp cân bằng vị, trong khi các loại thảo mộc khô hoặc tươi như oregano, húng quế, lá nguyệt quế lại tạo nên tầng hương thơm tinh tế đặc trưng cho sốt cà chua.

Tùy biến theo từng nền ẩm thực, người ta có thể thêm rượu vang đỏ, ớt khô, hoặc đường để điều chỉnh hương vị theo sở thích. Sốt cà chua có thể dùng làm nền cho pasta, pizza, thịt nướng, hoặc kết hợp với nhiều loại nước sốt phức hợp khác.

Sốt mayonnaise

Mayonnaise là loại sốt có kết cấu sánh mịn, béo ngậy, thường được dùng làm sốt nền trong các món salad, bánh mì kẹp, hay làm nền cho các loại sốt khác như sốt tartar. Thành phần cơ bản gồm lòng đỏ trứng gà, có vai trò như chất nhũ hóa giúp hòa quyện dầu và nước thành hỗn hợp đồng nhất.  Dầu thực vật (như dầu hạt cải, dầu hướng dương) chiếm tỉ lệ lớn nhất, mang lại độ béo cho sốt. Kèm giấm hoặc nước cốt chanh tạo độ chua dịu, giúp bảo quản sốt tốt hơn.

Kết hợp cùng muối và một chút mù tạt làm tăng vị đậm đà và hương vị đặc trưng. Kỹ thuật quan trọng nhất khi làm mayonnaise là đánh nhuyễn và kiểm soát tốc độ thêm dầu để hỗn hợp không bị tách lớp.

Hiện nay, có rất nhiều biến thể của mayonnaise như mayonnaise chay (dùng sữa đậu nành thay trứng), hoặc mayonnaise ít béo để phục vụ các nhu cầu dinh dưỡng khác nhau.

Nước tương 

Nguyên liệu chính của nước tương gồm đậu nành, lúa mì, nước và muối. Đậu nành và lúa mì sau khi được nấu chín sẽ lên men tự nhiên với sự hỗ trợ của vi khuẩn và nấm men (chủ yếu là Aspergillus oryzae hoặc Aspergillus sojae).

Quá trình lên men kéo dài từ vài tháng đến vài năm giúp phát triển các hợp chất umami, tạo nên hương vị mặn ngọt đặc trưng và màu nâu đậm hấp dẫn. Nước muối không chỉ tạo vị mà còn kiểm soát quá trình lên men.

Trong các loại nước tương, người ta còn phân biệt giữa nước tương nhạt (light soy sauce) dùng để nêm nếm và nước tương đậm (dark soy sauce) thường để tạo màu và độ sánh cho món ăn. Ngoài ra, nhiều nhà sản xuất còn thêm đường, rượu để tạo nên các biến thể đa dạng phù hợp với từng vùng miền và phong cách ẩm thực.

Sốt BBQ

Cốt lõi của sốt BBQ là cà chua (dạng paste hoặc puree) để tạo màu và độ sánh. Giấm tạo vị chua nhẹ giúp cân bằng vị béo của thịt, đồng thời giúp làm mềm các thớ thịt khi ướp. Mật ong, đường nâu cung cấp vị ngọt đậm và khả năng caramen hóa bề mặt thịt khi nướng. Kết hợp cùng Mù tạt, ớt bột, tiêu đen là các thành phần gia vị giúp tăng độ cay nồng, tạo chiều sâu cho hương vị.

Sốt phô mai

Thành phần cơ bản gồm phô mai, phổ biến nhất để làm sốt là Cheddar, Parmesan, Gruyère hoặc phô mai xanh, tùy theo hương vị mong muốn.

Để tạo kết cấu mượt, phô mai được nấu chảy cùng với bơ và bột mì, sau đó thêm sữa tươi để đạt độ sánh mong muốn. Muối và tiêu trắng giúp điều chỉnh hương vị, 1 số cơ sở sản xuất cho thêm nhục đậu khấu hoặc tỏi băm nhuyễn để tăng chiều sâu mùi vị.

Khi làm sốt phô mai, thợ sẽ nấu chậm trên lửa nhỏ để tránh vón cục và giữ được độ mịn. 1 số loại sốt phô mai còn có thể thêm bia, kem tươi hoặc các loại ớt cay để tạo nên những biến tấu mới mẻ, phù hợp cho nhiều món ăn phong cách fusion.

Tham khảo máy : Máy đóng gói nước sốt Đức Phát

Xem thêm các loại máy: Máy đóng gói

Xem thêm bài viết: Cách đọc hiểu nhãn mác bao bì bạn nên biết